شیوههای ارجاع
پانوشت:
♦ ارجاع به کتاب:
نام نامخانوادگی، عنوان، ترجمه...، تصحیح...، تعلیق...، ج...، ص....
• توجه شود كه عنوان كتاب به صورت ایرانیك درج شود.
• اگر نویسندگان كتاب دو نفر باشند، باید نام هر دو ذكر شود، و اگر بیشتر باشند، نام و نام خانوادگی نخستین نویسنده ذكر، و عبارت «و دیگران» به آن افزوده میشود.
• برای ارجاع به بخشی از کتاب یا مقاله به این شیوه عمل میشود:
نام خانوادگی نویسنده بخش/ مقاله، «نام عنوان بخش/ مقاله»، در: نام و نام خانوادگی گردآورنده/ ویراستار مجموعه، نام كتاب، نوبت چاپ، محل نشر، ناشر، سال نشر.
• چنانچه كتاب چندجلدی باشد و هر جلد مترجم جداگانه داشته باشد، نام مترجم پس از شماره جلد درج میشود. نمونه:
ـ فردریك كاپلسون، تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه جلاالدین مجتبوی، تهران، سروش، 1362.
ـ فردریك كاپلسون، تاریخ فلسفه، ج6، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، چ سوم، تهران، سروش،1380.
♦ ارجاع به مقالات:
الف) ارجاع به مقاله در نشریه:
نام نامخانوادگی نویسنده مقاله، «عنوان مقاله»، عنوان نشریه، سال...، شماره...، ص....
* توجه شود که عنوان نشریه ایرانیک درج شود.
ب) ارجاع به مقاله از کتاب:
نام نام خانوادگی نویسنده مقاله، «عنوان مقاله»، در: نام نام خانوادگی نویسنده کتاب، عنوان کتاب، ترجمه...، ص....
*توجه شود که عنوان کتاب ایرانیک درج شود.
* در پانوشتهای ارجاعی، اگر نام نویسنده یا كل پانوشت تكراری است، فقط در صورتی از «همو» (برای مواردی که نام نویسنده تکراری است) و «همان» (برای قسمت مشترك) استفاده میشود كه بین دو پانوشت، پانوشت دیگری نیامده باشد یا بین دو پانوشتِ پیاپی بیش از سه صفحه فاصله نیفتاده باشد.
*توجه شود که در غیر از دو مورد فوق، ارجاع به طور کامل صورت میگیرد.
* در پانوشتها بین «ج» (جلد)، «ص» (صفحه) و «ش» (شماره) و اعداد بعد از آنها فاصله درج نمیشود.
* برای ارجاع به کل متن به صورت «رجوع کنید (ر.ک:)» (بدون تعیین شماره صفحه و یا شماره فصل) مشخصات انتشاراتی در پانوشت درج میشود، ولی مشخصات این منابع، در فهرست منابع (کتابنامه) نمیآید. توجه شود که در مواردی که در رجوع کنید، همراه با شماره جلد یا صفحه باشد، مشخصات انتشاراتی در پانوشت نمیآید ولی مشخصات کامل منبع در کتابنامه درج میشود.
* در پانوشتهای فارسی به جای «صص»، « ص» درج شود.
* در پانوشتهای انگلیسی به جای p. p یا p. p. از. p استفاده شود.
* در پانوشتهای لاتین p. به جای P. و v. به جای V.بنشیند.
* وقتی اولین پانوشت فارسی است خط فاصل پانوشت از حاشیه سمت راست شروع شود (بدون تورفتگی) و وقتی پانوشت اول انگلیسی است از چپ.
* اعداد، در پانوشت انگلیسی به انگلیسی و در پانوشت فارسی به فارسی درج شود.
* نقلقولها، مستقیم یا غیرمستقیم، باید مستند باشند.
* نقلقولهای مستقیمِ کمتر از سه سطر داخل گیومه قرار میگیرند، و نقلقولهای بیش از آن چپچین میشوند.
♦ ارجاع به پایاننامهها:
* نام و نام خانوادگی نویسنده، عنوان پایاننامه (پایان نامه)، شماره صفحه.
♦ ارجاع به روزنامهها:
* نام و نام خانوادگی نویسنده، «عنوان مقاله»، نام روزنامه، شماره روزنامه، تاریخ، شماره صفحه.
توجه: برای نقل قول از چند صفحه پیاپی، به جای نشانهٔ «صص»، از نشانهٔ «ص» استفاده میشود و شماره صفحه اول در سمت راست و شماره صفحه آخر در سمت چپ نوشته و میان آنها خط تیره درج میشود.
- در صورت نقل قول از چند صفحه غیرپیاپی، شماره صفحات از راست به چپ و از كوچك به بزرگ نوشته و با علامت ویرگول از یكدیگر جدا میشوند.
- در نقل قول غیرمستقیم نشانی منبع نقل قول با «ر.ک» آغاز میشود.
- اگر در یك پانوشت از چند منبع استفاده شده باشد، منابع مختلف با علامت «؛» از هم جدا میشوند.
تبصره: اگر از جلدهای مختلف یک منبع به صورت پیاپی در یک پانوشت استفاده شده باشد، دو منبع با «و» از هم جدا میشوند.
کتابنامه (فهرست منابع)
♦ ترتیب اجزا در کتابنامه (فهرست منابع):
نامخانوادگی، نام، عنوان کتاب، ترجمه...، تصحیح...، تحشیه...، (دوره.... جلدی)، ج...، چ...، ناشر، محل نشر، سال نشر.
* منابع بر اساس حروف الفبا مرتب میشوند.
* عناوین منابع در متن، پانوشتها و فهرست منابع بهصورت ایرانیک و غیر سیاه درج میشود.
* اگر به چند اثر از یك نویسنده استناد شده باشد، نام و نام خانوادگی نویسنده، فقط همراه با مشخصات نخستین اثر وی ذكر میگردد و در منابع بعدی، به جای نام و نام خانوادگی او، خط تیره (به اندازه طول نام و نام خانوادگی وی) و پس از آن ویرگول درج میشود.
* اگر اثری چندجلدی در طول چند سال مختلف انتشار یافته باشد، در محل تاریخ نشر آن، به ترتیب، سال نشر نخستین و واپسین جلد نوشته میشود.
نمونه: طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، 20 جلد،1385ـ1388.
* اگر از چند جلدِ کتابی استفاده شده باشد، در قسمت شماره جلد، همه جلدها درج میشوند، و به تعداد جلدهای استفاده شده به انتهای شماره منبع افزوده میشود.
نمونهها: 1. هادوی، بهاءالدین، اسلام و جنگهای صلیبی، امیرکبیر، تهران، 1370.
2. طباطبایی، سیدمحمود، جهاد در سپهر فقه، ج 2ـ4، 7، 12، سلیم، تهران، 1378.
3. پاکسرشت، مصطفی، درآمدی بر مدرنیسم، اساطیر، تهران، 1356.
* اگر كتاب دو نویسنده داشته باشند، به این صورت در منابع منعکس میشود:
نام خانوادگی نویسنده اول، نام نویسنده اول، و نام نام خانودگی نویسنده دوم، ....
ـ مقالات:
نام خانوادگی نویسنده، نام، «عنوان مقاله»، نام مجله، شماره مجله، ماه یا فصل یا سال نشر، شماره صفحههای اول و آخر مقاله.
ـ پایاننامه:
نام خانوادگی، نام، عنوان پایاننامه، پایاننامه كارشناسی ارشد/ دكتری، رشته ...، دانشكده...، دانشگاه...، سال دفاع.
یادآوری:
1. اگر پدیدآورنده اثر، مؤسسه یا سازمانی بوده، اثر، نویسنده مشخصی نداشته باشد، نام آن سازمان یا مؤسسه به جای نام نویسنده قرار میگیرد.
2. مشخصات منابعی كه نام نویسنده ندارند و مؤسسه مشخصی نیز عهدهدار تألیف آن نبوده است، با نام اثر آغاز میشود.
3. هرگاه محل نشر، نام ناشر یا تاریخ نشر اثری معلوم نباشد، بهجای آنها از نشانههای زیر استفاده میشود:
بدون محل نشر:[بی جا]؛
بدون ناشر:[بی نا]؛
بدون تاریخ نشر: [بی تا].
4. اجزای منابع لاتین همچون منابع فارسی درج میشود.
5. عناوین منابع در متن، پانوشتها و فهرست منابع ایرانیک و غیر سیاه درج شود.
♦ نشانی آیات در پایین صفحه بیاید و ترتیب ذیل رعایت شود:
نام سوره (شماره سوره)، شماره آیه. مثال: بقره (2)، 31.
♦ تمام آیات و روایات از نرمافزار کپی شود.
نکاتی در باب ویرایش صوری:
♦ شیوه املای واژگان، مطابق دستور خط فارسی، مصوب فرهنگستان ادب فارسی است.
♦ «ها»ی جمع ـ بهاستثنای «آنها» و «اینها» ـ بهكلی جدا و بدون فاصله درج شود. مانند: كتابها→ كتاب ها، کتابها→ كتابها.
♦ كلمه «شنا...» با كلمه قبل به صورت جدا و بدون فاصله درج شود. مثال: روانشناسی، کتابشناسی، اسلامشناسانه، دینشناختی.
♦ پسوندهای گیر، پذیر، ناپذیر، زدا، بخش، گرا و... همه جا جدا و بیفاصله با کلمه قبل درج شوند؛ مانند تحویلناپذیر، غفلتزدا، نشاطبخش، اسلامگرا و نتیجهگیری.
♦ القاب، درصورتی که بهصورت ساکن خوانده شوند بدون فاصله با مابعد درج میشوند، و درصورتی که مکسور ادا شوند با یک فاصله. نمونهها: شیخ طوسی، شیخ مفید، سید رضی. سیدمحمدحسین طباطبایی، شیخعباس قمی، ملاصدرا، میرزاآقاخان، حاجملاهادی، آقاهاشمخان، ... .
♦ «می» و «نمی» همواره جدا و بدون فاصله با مابعد درج میشوند.
♦ فواصل اضافی میان کلمات حذف شوند (دوفاصلهها به یک فاصله تبدیل شود).
♦ نامهای پیش و پس از «بن» در اسامی افراد، فاصله درج نشود. مثلاً: محمدبنیعقوب → محمد بن یعقوب.
♦ نام پس از «ابن» در اسامی افراد بدون فاصله درج شود. مثلاً: ابنسینا.
♦ بی (با فاصله از دو طرف) از مابعد خود بیفاصله درج شود: بینیاز→ بی نیاز.
♦ تشدیدهای غیرضرور حذف شوند.
♦ یای اضافه پس از های غیرملفوظ در همه موارد درج شود. مثال: خانه خدا.
نکاتی در باب ویرایش فنی:
♦ قلم متن B Lotus با فونت 14 معمولی و پاورقیها با B Lotus با قلم 10، قلم متن عربی Lotus A با فونت 13 سیاه و متن عربی داخل پاورقیها Lotus A با فونت 10 سیاه انتخاب شود.
♦ قلم عنوانها طبق ترتیب منطقی و از اصلی به فرعی تنظیم شوند.
♦ آیات و روایات با قلم مخصوص عربی و سیاه درج، و گیومه یا پرانتز از دو سوی آنها حذف شود.
♦ قلم پاورقیها یكدست شود.
♦ فونت اعداد پاورقیها متناسب با فونت متنِ پاورقیها انتخاب شود و اعداد آغاز پاورقیها در پایه سطر درج گردد.
♦ كلیشهها بدون فاصله با کلمه پیش از خود درج شود. مانند: رسول خدا(ص) → رسول خدا (ص).
♦ بعد از شماره عنوانها به جای خط تیره، نقطه درج شود.
♦ شماره عنوانهای فرعی و فرعیتر از چپ به راست و از اصلی به فرعی درج شوند؛ مثلاً فصل 2، عنوان اصلی 3، عنوان فرعی 1، به این صورت درج شود: 1ـ3ـ2.
♦ اعداد در متن و پانوشتها از كوچك به بزرگ و از راست به چپ درج شود. برای نمونه: موریس مترلینگ (1832ـ1940 م.)؛ بقره (2)، 32ـ51.
♦ اعدادی که در املای آنها «و» به کار نمیرود، به صورت حرفی نوشته میشوند، وگرنه بهصورت عددی درج میگردند. مانند: صد، نوزده، 22، 389.
♦ فاصله نقطه، ویرگولنقطه، ویرگول، دو نقطه، علامت سؤال و علامت تعجب از ماقبل حذف، و بعد از این علامتها یک فاصله درج شود.
♦ در پایان تمام پاورقیها نقطه درج شود.
♦ در پایان فهرست منابع نقطه درج شود.
♦ فاصله پرانتز باز و گیومه باز و قلاب باز با پس از آنها حذف شود، و فاصله پرانتز بسته، گیومه بسته و قلاب بسته با پیش از آنها حذف گردد.
♦ «ر.ک:» بدون فاصله درج شود (نه به صورت: ر. ك:).
♦ نقطه یا ویرگولنقطه در همه جا بیرون پرانتز یا گیومه بسته قرار گیرد.
♦ بعد از اعداد شمارشی، به جای پرانتز بسته یا خط تیره (از تمام گونههای آن) از نقطه استفاده شود.
♦ نقطه بعد از تمام اعداد بدون فاصله درج شود؛ چه در پاورقی چه در متن.
♦ تمام خطتیرهها کوتاه و در پایه سطر درج شوند.
♦ تورفتگی آغاز تمام عناوین، حذف شود.
♦ تورفتگی آغاز بندها کافی و یكدست باشد.
* توجه: بعد از عنوانها، تورفتگی لازم نیست.
♦ در عنوانهایی که با حرف آغاز میشوند، پس از حروف آغازین به جای نقطه یا خط تیره، پرانتز درج شود.
♦ اشعار، با فرمت شعر درج شوند (در تمام متن).
♦ در متنهای فارسی ویرگولهای انگلیسی، فارسی شوند، و در متون انگلیسی از کاربرد ویرگول فارسی پرهیز شود.
♦ در میان اعداد عناوین چندشمارهای، خط تیره درج شود؛
4ـ3ـ1ـ2 → 2.1.3.4.
4ـ3ـ1ـ2 → 4)3)1)2
♦ به جای",Ibid" نگاشته شود: ,.Ibid