كتاب نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه اثر محقق ارجمند حجتالاسلام آقاي سيداحمد حسيني توسط انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) در قالب 650 صفحه رقعي در پاییز 1398 منتشر شد كه در ادامه معرفي كتاب در اختيار علاقمندان قرار ميگيرد:
در مکتب تشیع، آموزۀ امامت در امتداد نبوت، و امری آسمانی است، و تنها خداست که فردی را به عنوان حاکم سیاسی و همچنین پیشوای دینی مردم منصوب میکند. این باور بنیادین در تفکر امامیه، مبنای عقاید اسلامی دیگر این مکتب مانند عصمت امام و وجوب اطاعت مطلق از ایشان نیز هست. همانطور که بررسی کلامی این نظریه، مهم و ارزشمند است، بررسی تاریخ آن نیز مهم بوده، جذابیت خاص خود را دارد؛ بهخصوص در این دوران که نگاه تاریخی به باورهای دینی فزونی یافته و برخی در پی آناند که عقاید امامیه (مانند نصب امام) را با شبهات تاریخی به چالش بکشانند، شبهاتی از این قبیل که عقیده به نصب الهی امام حتی در میان اهلبیت(علیهمالاسلام) و بسیاری از محدثان و متکلمان امامیه طرفدار نداشته است.
این تحقیق با روش توصیفی ـ تحلیلی و با بررسی شبهات مطرحشده، درپی آن است که روشن سازد نظریۀ نصب الهی مقام امامت و انتصاب الهی ائمۀ معصومین(علیهمالسلام) چه پیشینهای دارد. آیا با توجه به سخنان اهلبیت(علیهمالسلام)، اصحاب، متکلمان شیعی از ابتدا تا دوران معاصر و شواهد موجود، میتوان گفت که ایشان، امامان دوازدهگانه(علیهمالسلام) را افرادی منصوب از سوی خداوند در هدایت دینی و رهبری سیاسی جامعه میدانستند؟ آیا دربارۀ اصل این اعتقاد یا نحوۀ تبیین آن، در میان اهلبیت(علیهمالسلام) و متکلمان تفاوتی وجود داشته است؟ مهمترین ادلهای که متکلمان امامیه در طول تاریخ برای اثبات آموزۀ الهی بودن مقام امامت، همچنین گزینش الهی ائمۀ هدی ارائه کردهاند، کداماند؟ در اینجا با مراجعه به منابع روایی، کلامی و تاریخی به پرسشهای مزبور و شبهات طرحشده در این موضوع پاسخ داده میشود.
مقدمۀ معاونت پژوهش
سخن آغازين
مقدمه
تعريف واژگان
1. نصب الهي
الف) نصب در لغت
ب) نصب در اصطلاح متکلمان
پ) نصب در قرآن کريم
اول. منصب نبوت و رسالت
دوم. منصب امامت
سوم. منصب خلافت
چهارم. منصب وزارت
پنجم. منصب نقابت
ششم. منصب ملوکيت و پادشاهي
2. نص
3. امام معصوم
4. اهلبيت(علیهم السلام)
5. اماميه
بررسي اصطلاحات کليدي
الف) حجتالله
ب) خليفةالله
پ) امينالله
ت) اميرالمؤمنين
ث) امام
بخش اول: نصب الهي امام معصوم در دوران حضور
فصل اول : نصب الهي امام معصوم در دوران رسول خدا(صلی الله علیه و آله)
نصب الهي امام معصوم از نظر پيامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)
1. نصب الهي مقام امامت
2. نصب الهي ائمۀ معصوم(علیهم السلام) یراي امامت
حديث غدير خم
نصب الهي امام معصوم از نظر اصحاب رسول خدا(صلی الله علیه و آله)
پاسخ به شبهات
1. نسخ امامت حضرت علي(علیه السلام)
2. عدالت صحابه
جمعبندي
فصل دوم: نصب الهي امام معصوم در دوران امير مؤمنان و حضرت زهرا (سلام الله علیها)
نصب الهي امام معصوم از نظر امير مؤمنان و حضرت زهرا (سلام الله علیها)
نصب الهي مقام امامت
نصب الهي ائمۀ معصوم براي امامت
1. گزينش الهي ائمۀ معصوم براي امامت
2. انجام کرامت براي اثبات امامت
نصب الهي امام معصوم از نظر اصحاب در دوران امير مؤمنان (علیه السلام)
1. سخن خودِ اصحاب
2. نقل بي واسطه از رسول خدا(صلی الله علیه و آله)
پاسخ به شبهات
1. سکوت امام علي (علیه السلام)
2. بيعت امام علي(علیه السلام) با ابوبکر
3. عدم تمايل امام علي(علیه السلام) به پذيرش خلافت
4. تمسک به بيعت و فضايل شخصي
جمعبندي
فصل سوم : نصب الهي امام معصوم در دوران امام حسن مجتبي تا امام سجاد(علیهم السلام)
نصب الهي امام معصوم از نظر امام حسن، امام حسين و امام سجاد(علیهم السلام)
1. نصب الهي مقام امامت
2. نصب الهي ائمۀ معصوم(علیهم السلام) براي امامت
الف) گزينش الهي ائمۀ معصوم براي امامت
ب) انجام کرامت براي اثبات امامت
نصب الهي امام معصوم از نظر اصحاب امام مجتبي تا امام سجاد(علیهم السلام)
پاسخ به شبهات
1. عدم وصايت امام سابق
2. بيعت با حاکمان اموي
3. رضايت از انتخاب مردمي خليفه و تمسک به بيعت
جمعبندي
فصل چهارم : نصب الهي امام معصوم در دوران امام باقر تا امام رضا(علیهم السلام)
نصب الهي امام معصوم از نظر امام باقر، امام صادق، امام کاظم و امام رضا(علیهم السلام)
1. نصب الهي مقام امامت
2. نصب الهي ائمۀ معصوم براي امامت
الف) گزينش الهي ائمۀ معصوم(علیهم السلام) براي امامت
ب) انجام کرامت براي اثبات امامت
نصب الهي امام معصوم از نظر اصحاب امام محمد باقر تا امام رضا(علیهم السلام)
پاسخ به شبهات
1. عدم تمسک به نصب الهي در اثبات امامت
2. روايات ناسازگار با اعتقاد به امامت الهي
3. ترديد در جانشيني امام صادق(علیهم السلام)
4. ترديد در شهادت امام موسی(علیهم السلام) و مسئلۀ غسل ايشان
5. مطرح نبودن نصب الهي امام کاظم (علیهم السلام)در متون اوليه
جمعبندي
فصل پنجم: نصب الهي امام معصوم در دوران امام جواد† تا حضور امام زمان
نصب الهي امام معصوم از نظر امام جواد، امام هادي، امام عسکري و امام زمان(علیهم السلام)
1. نصب الهي مقام امامت
2. نصب الهي ائمۀ معصوم براي امامت
الف) گزينش الهي ائمۀ معصوم براي امامت
ب) انجام کرامت براي اثبات امامت
نصب الهي امام معصوم از نظر اصحاب امام جواد تا امام زمان(علیهم السلام)
پاسخ به شبهات
1. خردسالي امام جواد(علیهم السلام)
2. وقوع بداء در امامت
3. نداشتن فرزند
جمعبندي
نتيجهگيري بخش اول
بخش دوم: نصب الهي امام معصوم در دوران غيبت
فصل اول: نصب الهي امام معصوم در انديشۀ بزرگان اماميه تا پايان قرن پنجم
محدثان و آموزۀ نصب الهي امام معصوم، از دوران غيبت تا پايان قرن پنجم
آموزۀ نصب الهي امام معصوم از نظر محدثان
احمدبنخالد برقي، کليني، ابنبابويه، نعماني و عليبنخزاز
شيخ صدوق
الهي بودن امامت از نظر شيخ صدوق
ادلۀ شيخ صدوق بر نصب الهي امام
الف) حکمت فراگير الهي
ب) نقض غرض از گزينش خليفه با انتخاب مردمي آن
پ) شهادت همۀ فرشتگان به مخالفت با انتخاب مردمي خليفه
ت) اولويت فرشتگان بر انسانها در انتخاب خليفه
ث) خطاب خداوند به خاتمالانبيا در انتخاب خليفۀ الهي
ج) استدلال به آيۀ شريفۀ ابتلاء
پاسخ به شبهه
جمعبندي
متکلمان و آموزۀ نصب الهي امام معصوم از آغاز عصر غيبت تا پايان قرن پنجم
مقدمه
آموزۀ نصب الهي امام معصوم از نظر متکلمان
ابنقبه
محمدبنجرير طبري
شيخ مفيد
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
دليل عقلي: ويژگيهاي دروني امام
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
سيد مرتضي
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
ادلۀ عقلي
1. برهان لطف
2. ويژگيهاي دروني امام
3. حفظ شريعت
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
پاسخ به شبهه
ابوالصلاح حلبي
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
ادّلۀ عقلي
1. برهان لطف
2. ويژگيهاي دروني امام
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
1. آيۀ اهلالذکر
2. آيۀ صادقين
3. آيۀ مراجعه به اوليالامر
4. آيۀ شهادت
5. آيۀ اوليالامر
6. آيۀ ولايت
7. آيۀ ابتلا
ابوالفتح کراجکي
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
ادّلۀ عقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
دليل نقلي
شيخ طوسي
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
ادلۀ عقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
1. آيۀ اوليالامر
2. آيۀ تطهير
3. آيۀ ولايت
4. آيۀ ابتلا
جمعبندي
فصل دوم: نصب الهي امام معصوم در انديشۀ بزرگان اماميه از قرن ششم تا دوران معاصر
مقدمه
قرن ششم هجري
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن هفتم هجري
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن هشتم هجري
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن نهم هجري
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن دهم هجري
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن يازدهم
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن دوازدهم
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن سيزدهم
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
قرن چهاردهم
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
دوران معاصر
تعريف امام و امامت و الهي بودن اين منصب
استدلال بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
نصب الهي مقام امامت
1. ادلۀ عقلي
2. ادلۀ نقلي
نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
جمعبندي
خاتمه
تعريف امام و امامت
الهي بودن مقام امامت و نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام) در اين منصب
استدلال محدثان و متکلمان اماميه بر نصب الهي مقام امامت و ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
تبيين عقلي و نقلي نصب الهي مقام امامت
تبيين نقلي نصب الهي ائمۀ دوازدهگانه(علیهم السلام)
منابع
کتابها
مقالات
پاياننامهها
نمايهها