جهان امروز به منزلۀ بستر اندیشههای نوظهور، بهرغم بهرهمندی از منافع گستردۀ تفکر برای انسان، به گردنۀ دشواری برای عبور از جادههای تردید و قرار گرفتن در مسیر هدایت راستین رسیده است؛ زیرا از سویی با اوج گرفتن عقلورزیهای انسانی، درهای تازهای برای زیستی آسودهتر به روی او گشوده شده و از سوی دیگر به علت نقصهای عقل بشری، گاه مسیرهای منتهی به سعادت بر او پوشیده مانده است. مشکلی که از درونِ فوج مدعیان خداخواهی سر برآورده، اختلافشان در مصداق آیین صحیح است و این اختلاف، منشأ هجمۀ گروهها بر یکدیگر و بهتبع، سبب تهاجمهایی بر آیین صحیح شده است. توجه به اوضاع کنونی جوامع اسلامی و احساس خطر جدی مسئولان، بهویژه رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران دربارۀ تحرکاتِ ادیانيِ مشكلآفرین، ضرورت آشنایی با رویکردهای دفاعی اسلام و ارائۀ روشهای دفاعی کارآمد در رویاروییهای ادیانی را آشکار میکند.
ناگفته پیداست كه در این زمینه، نخست میباید رویکردها، روشها و ابزارهای مورد قبول قرآن، پیامبر(صلیالله علیه و آله) و ائمۀ اطهار(علیهمالسلام) به عنوان معیارهای دین مبین اسلام بررسی، و از آن میان، روشهای اسلامی مطابق با شرایط روز جامعه ارائه شود. چگونگی برخورد با اهلکتاب و نوع واکنش در برابر رفتارهای گوناگون ایشان، به دقتهایی نیاز دارد که غفلت از آنها ممکن است سبب اشتباه در واکنش مناسب شود و ما را از رسیدن به نتایج مطلوب باز دارد. بر این اساس، میتوان به نقش مهم آشنایی با شیوۀ رفتاری معصومان(علیهمالسلام) پی برد. آشنایی با شیوههایی که ایشان ارائه یا تأیید کردهاند، هم بیانگر تکلیفی است که بر عهدۀ ما نهاده شده است، هم بهترین نتایج را درپی خواهد داشت. بسیار مهم است که بدانیم اسلام و رهبران الهی آن، در تعامل با ادیان دیگر چه شیوههایی را به كار بستهاند و چه واکنشهایی در برابر هجمههای احتمالی ادیان پیشنهاد كردهاند. در این میان، تعامل با اهلكتاب، به عنوان كسانی كه دینشان ریشهای راستین دارد، نیازمند توجه به ظرایفی است كه وجاهت دینی آنان را حفظ کند، و در عینحال، هنگام رویاروییها، مراقبتهای لازم از مرزهای دینی اسلام را نیز صیانت کند.
كتاب سیرۀ اهلبیت(علیهمالسلام) در تعامل با اهل كتاب به بررسی شیوۀ مواجهۀ معصومان(علیهمالسلام) با اهلكتاب پرداخته است و نشان میدهد اهلبیت(علیهمالسلام) با رویكردهایی منطقی، حقطلبانه و در عین حال مدبرانه، قاطع و توأم با روحیۀ آزادگی، با اهل كتاب روبهرو شدهاند و با ورود بموقع در عرصههای اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و نظامی، مناسبترین شیوهها را در زمینۀ همگرایی و دفاع اسلامی به کار بردهاند.
هدف مهمی که این کتاب درپی آن بوده است، بازخوانی مستقل و علمی رویکردها، روشها و ابزارهای دفاعی اسلام در مواجهات دینی با اهلکتاب بر پایۀ رفتار معصومان(علیهمالسلام) برای ایجاد زمینۀ شناخت روشهای دفاع کارآمد اسلامی و بهروز در برابر این گروههاست؛ روشهایی واقعبینانه، کاربردی و قابل اتکا که برگرفته از اصول خدشهناپذیر اسلام باشد و نقشۀ راه مناسبی برای خنثی کردن فعالیتهای تخریبی برخی از اهلکتاب در جامعۀ اسلامی بهشمار آید.
در این کتاب، ابتدا گزارشی از عملکردهای دو طرف (معصومان(علیهمالسلام) و اهلکتاب) ارائه میشود و پس از نقل گزارشهای همسو، وجه مشترک قابل درک از آنها که به طور صریح یا غیرمستقیم در توصیفات وجود دارد، به عنوان رویکرد، روش یا ابزارِ بهکارگرفتهشده از جانب آنان معرفی میشود. این كتاب در چهار فصل و یک خاتمه تنظیم شده است. فصل اول به توضیح مفاهیم میپردازد. فصل دوم تهاجمهای اهل کتاب علیه اسلام را بررسی میکند و پس از تقسیم این تهاجمها به تهاجمهای نرم و سخت، در ذیل آنها تهاجمهای اعتقادی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ـ نظامی را بررسی، و نمونههای جزئیتری را به همراه شواهدی ذکر میکند. فصل سوم به رویکردهای دفاعی امامان معصوم(علیهمالسلام)، و فصل چهارم به روشها و ابزارهایی میپردازد که آن رویکردها را عملی میکند، و در این دو فصل با همان تقسیمبندی یادشده در فصل دوم، بحثها ادامه مییابند. سرانجام خاتمهای برای مجموع آنچه در فصلهای چهارگانه ذکر شده، بیان، و خلاصه و جمعبندی بحثها ارائه میشود.