ناقدان: حجتالاسلام دكتر حبيبالله بابايي، حجتالاسلام دكتر مهدي برهان
مدیرکرسی: حجتالاسلام دکتر محمد بهمني
واحد کرسیهای موسسه - علیجانی - 02532113447
ارائة تعریفی دقیق و عمیق از تمدن، کلید ورود به مباحث تمدنی است و شاید بتوان گفت کمتر مفهومی مانند تمدن، بهایناندازه نیازمند دقت در تعیین واژههای تعریف باشد. این اثر تلاش میکند برپایة تعریف مفهوم تمدن از دیدگاه علامه مصباح یزدی ـ مدظله ـ تحلیل دقیقی از تمدن و مؤلفههای این مفهوم ارائه کند. بر تکتک واژهها و مفاهیم تعریف علامه، تمرکز شده و با روش تحلیل مفهومی تلاش شده است لایههای درهمتنیده و پنهان این تعریف، نمایان شود و همچنین به بخشی از منظومة فکری علامه مصباح در حوزة مباحث تمدنی دست پیدا کنیم.
تجزیه و تحلیل این تعریف، و تفکیک مفاهیم و نیز سرفصلهای چهارگانهای که در تعریف ایجاد شدهاند، ما را در رسیدن به این منظومة فکری کمک میکند. چهار سرفصل اصلی تعریف علامه مصباح عبارتاند از: ویژگیهای کلی تمدن؛ زیربنا و بنیان تمدن؛ ساخت تمدن؛ و فرایند تمدنسازی براساس هرم نیازمندیهای کلان بشری. سعی شده است با این کار، مفاهیم تعریف در دستهبندیهایی توزیع شود تا از بیشکلی و پراکندگی معنایی مفاهیم و واژههای تعریف جلوگیری شود. در این تعریف، تمدن مفهومی است که از ویژگیهای کلان زندگی انسانهایی حکایت میکند و چتری است که بر همة فعالیتهای اجتماعی سایه میافکند؛ از انسانهایی سخن میگوید که نوعی وحدت ارگانیک و اندامواره برای خود قائلاند و زندگی آنها از نوعی ثبات برخوردار است؛ کسانی که با تقسیم کار اجتماعی و با استفاده از همة نعمتهای مادی و غیرمادی در شکل طبیعی و مصنوعی، تلاشهای برنامهداری برای رفعنیازها، دفعخطرها، ارتقای بهرهها و رسیدن به آرمانها انجام میدهند.
واژگان کلیدی:
تمدن، فرهنگ، نظام، مهندسي تمدن، هرم نيازهاي تمدني