حدیث نبوّت

تاریخ حضرت ابراهیم تا یوسف (علیهما السلام) در روایات امامیه

حسین نقوی

كتاب «حدیث نبوّت» پژوهشي است در قلمرو تاریخ پیامبران از دیدگاه روایات امامیه كه با تلاش پژوهشگر ارجمند حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر حسين نقوي نگارش يافته و در 155صفحه رقعی توسط انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) منتشر شده است.

معرفي كتاب

يكي از شيوه‌هاي تربيتي قرآن، بيان داستان پيشينيان است كه انديشه‌ورزي و تفکر را به بار مي‌آورد. در اين ميان، داستان زندگي پيامبران الهي كه الگوي انسان‌هاي ديگر بوده‌اند، بيشتر بايد در كانون توجه قرار گيرد و همان‌گونه كه پيروي از گفتار آنان براي ما لازم است، رفتارشان نيز براي ما حجت است و مي‌بايد الگوي زندگي‌مان باشد.

زندگي برگزيدگان خدا، به‌ويژه در دوران پيامبري، با حوادث گوناگون و دشواري‌هاي فراواني همراه بوده که مطالعة آنها، درس‌آموز و عبرت‌انگيز است. اما سوگمندانه تاريخ زندگي پيامبران الهي در برخي موارد دچار تحريف شده و اسرائيليات و روايات نادرست و افسانه‌هايي بدان راه يافته است. همين امر سبب شده است که رفتارهاي ناشايست و سخنان نادرستي به اين پيامبران بزرگوار نسبت دهند. البته دانشمندان مسلمان در رفع اين اتهام‌ها، زحمت‌هاي فراوان كشيده و کتاب‌هايي در باب تنزيه پيامبران از اين نسبت‌هاي ناروا نگاشته‌اند.

از آنجا که بسياري از اين نسبت‌هاي ناروا، از راه احاديث وارد معارف اسلامي شده است، بايد با تحليل روايات در پيراستن چهرة پيامبران از اين اتهام‌ها کوشيد.

در مورد تاريخ آدم تا نوح(علیهماالسلام) در آيات و روايات مطلب در خور توجهي به چشم نمي‌آيد. در کتاب مقدس يهوديان، سام فرزند نوح(علیه‌السلام) و از اجداد ابراهيم(علیه‌السلام) معرفي شده است. از متون روايي شيعه نيز به‌دست مي‌آيد که سام فرزند و جانشين نوح(علیه‌السلام) و از اجداد ابراهيم(علیه‌السلام) است. لكن متأسفانه دربارة سام نيز اطلاعات دقيقي در دست نيست و آنچه بيان مي‌شود، در حد حدسيات، احتمالات و تخمين است و مطلب علمي قابل اعتمادي در اين زمينه وجود ندارد. پس از ايشان تاريخ زندگي انبياء تا ابراهيم(علیه‌السلام) نيز مبهم و تاريک است. همچنين در مورد تاريخ حضرت ابراهيم(علیه‌السلام) نقاط مبهم فراواني وجود دارد، ولي از آنجا که سه دين يهوديت، مسيحيت و اسلام خود را ابراهيمي معرفي مي‌کنند و در متون مقدسِ اين سه دين دربارة اين شخصيت مطالب فراواني وجود دارد، اين نوشتار درصدد است تاريخ زندگي اين شخصيت اثرگذار تا حضرت يوسف(علیه‌السلام) را از منظر روايات اماميه بررسي کند و با عرضة آن بر قرآن و نيز مقايسة آن با کتاب مقدس يهوديان و مسيحيان، متني متقن ارائه دهد.

گفتني است، تاريخ حضرت ابراهيم و يوسف(علیهماالسلام) در متون مختلفي بررسي شده است، ولي غالب اين متون، رويکرد قرآني دارند و برخي هم که رويکرد روايي دارند، تمام روايات را بررسي نکرده و فقط نيم‌نگاهي به برخي روايات داشته‌اند. به همين دليل، اميد است اين اثر با رويکرد روايي ـ تحليلي كاستي‌هاي آثار موجود را رفع کند.

اين کتاب در دو فصل تنظيم شده است. فصل اول دربارة ابراهيم(علیه‌السلام) در روايات اماميه بحث كرده است که به تاريخ زندگي يعني زمان زندگي و محل تولد او، شخصيت و جايگاه وي ارتباط آن حضرت با مناطق مختلف دنيا، آيين حنيفيت او، خانوادة او و سلسلة جانشيني پيامبران پس از وي پرداخته است.

فصل دوم نيز دربارة يعقوب و يوسف(علیهماالسلام) در روايات اماميه بحث كرده است که به تاريخ زندگي يعقوب(علیه‌السلام)، داستان يوسف(علیه‌السلام) در متون روايي و تفسيري، جايگاه يوسف(علیه‌السلام) و ذکر يعقوب و يوسف(علیهماالسلام) در ادعيه و زيارات پرداخته است.

خريد اينترنتي كتاب در Eshop.iki.ac.ir

معرفي نويسنده

آقای حسین نقوی سال1354 در همدان به دنیا آمد. وی داراي مدرک حوزوي خارج فقه و اصول و افزون بر آن دارای مدرك دكتري اديان و عرفان است.

آثار نویسنده در حوزۀ ادیان  است كه از آثار وی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. زبان الهيات از ديدگاه علامه طباطبايي (ره)  و ويليام آلستون (مؤسسه امام خميني (ره))؛

             2. باورهاي بنيادين در اسلام و مسيحيت، (كتاب در قالب مجموعه مقالات) (كانون انديشه جوان)؛

براي مشاهده صفحه شخصي ايشان اينجا كليك كنيد.

مشاهده فهرست مطالب

 درآمد

فصل اول: ابراهيم(ع) در روايات اماميه

تاريخ زندگي

1. دورۀ زندگي

2. محل تولد

3. کيفيت تولد

4. احتجاجات ابراهيم با قوم خود

5. مهاجرت ابراهيم

6. پايان کار ابراهيم

شخصيت و جايگاه ابراهيم(ع)

1. ويژگي‌هاي باطني و ظاهري

الف) ويژگي‌هاي باطني

ب) ويژگي‌هاي ظاهري

2. جايگاه دنيوي و اخروي

الف) يادکرد او در ادعيه و زيارات

ب) رؤيت ملکوت آسمان‌ها و زمين

ج) بهترين پدر و جدّ براي پيامبر اسلام(ص)

د) ابراهيم(ع) از پيامبران اولوالعزم

هـ) هم‌نشيني با ابراهيم(ع)؛ پاداش صالحان

و) مقام خليل‌اللهي

ز) امامت ابراهيم(ع)

ح) ايمان آوردن يکي از پادشاهان جنيان به دست ابراهيم(ع)

ارتباط ابراهيم‌(ع) با مناطق مختلف دنيا

1. عراق

2. منطقۀ شام و فلسطين

3. جزيرۀالعرب

4. مصر

آيين حنيفيت ابراهيم‌(ع)

خانوادۀ ابراهيم‌(ع)

1. پدر و مادر ابراهيم(ع)

2. هاجر و اسماعيل(ع)

3. ساره و اسحاق(ع)

4. قنطورا کنيز ابراهيم(ع)

5. درخواست ابراهيم(ع) از خدا براي دختردار شدن

6. لوط و ابراهيم(ع)

ابراهيم‌(ع) و سلسلۀ جانشيني پيامبران

1. تارخ‌بن‌تاجور

2. اسماعيل‌بن‌ابراهيم(ع)

3. اسحاق‌بن‌ابراهيم(ع)

جمع‌بندي

فصل دوم: يعقوب و يوسف(ع) در روايات اماميه

تاريخ زندگي يعقوب‌(ع)

داستان يوسف‌(ع) در متون روايي و تفسيري

خواب ديدن يوسف‌(ع) و توطئۀ برادرانش

يوسف(ع) در چاه و نجات يافتن او

يوسف(ع) در خانۀ عزيز مصر

يوسف(ع) در زندان

رسيدن به مقام عزيزي مصر و ديدار برادران

حركت يعقوب(ع) براي ديدار يوسف(ع)

جايگاه يوسف(ع)

ذکر يعقوب و يوسف(ع) در ادعيه و زيارات

پوشش و خوراک يوسف(ع)

جانشين يوسف(ع)

جمع‌بندي

منابع

خريد اينترنتي كتاب در Eshop.iki.ac.ir