كتاب «تصدی مناصب ولایی توسط زنان از منظر کتاب و سنت» پژوهشي است در قلمرو مباحث زنان كه با تلاش پژوهشگر ارجمند حجتالاسلام والمسلمين دكتر احمد طاهرينيا نگارش يافتهو در 330 صفحه رقعي توسط انتشارات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) منتشر شده است.
معرفي كتاب
يکي از مسائلي که از گذشتههاي دور دربارۀ زنان مطرح بوده و هماکنون نيز به شکلهاي مختلف مطرح ميشود، مسئلۀ تفاوت زن و مرد در برخي احکام و مقررات اسلامي و ازجمله در مديريت کشور در سطح کلان است. با توجه به ارتقای سطح علمي و افزایش تجربۀ عملي بانوان به سبب حضور در مراکز دولتي، وزارتخانهها، ادارات دولتي و مؤسسات و شرکتهاي خصوصي، اين سؤال مطرح ميشود که اشتغال به مديريتهاي کلان کشور مانند رهبري و قضاوت، براي زنان چگونه است؟ دين اسلام در اين مسئله چه نظري دارد؟ ناگفته روشن است که در کشورهاي غربي و نظامهاي غيرديني، براي مشارکت زنان در فعاليتهاي سياسي و مديريتهاي کلان حکومتي، محدوديتي وجود ندارد؛ اما با توجه به اسلامي بودن نظام جمهوري اسلامي ايران و تأکيد بر رعايت قوانين اسلامي و مخالفت نداشتن مصوبات مجلس با قوانين شرعي، برخي از محدوديتها براي زنان وجود دارد که ازجملۀ آنها محدوديت در مديريت کلان حکومتي است. سؤالي که دراينباره مطرح است، اين است که تصدي مناصب ولايي و حکومتي براي زنان از منظر دين چگونه است؟ آيا در دين اسلام مناصب کلان حکومتي مانند رهبري و قضاوت در اختيار مردان است و زنان را در آن راهي نيست يا زنان نيز ميتوانند متصدي اين مناصب شوند؟ دربارۀ برخي از مصاديق مناصب ولايي مانند قضاوت زنان، کتابها و مقالات متعددي نوشته شده است، اما بحث جامع و کلي با عنوان تصدي مناصب ولايي توسط زنان يافت نشد.
کتاب تصدي مناصب ولايي توسط زنان از منظر کتاب و سنت، پژوهشي است در اين زمينه، و نويسندۀ آن کوشيده است ديدگاه اسلام را در اين مسئله با استفاده از آيات، روايات و دلائل عقلي تبيين کند. بدين منظور، مباحث اين کتاب در سه بخش شده است. بخش اول، مفاهيم و کليات، که در آن مفاهيم منصب، حق، حکم، تکليف، ولايت و وکالت توضيح داده شده و تفاوت حق و حکم و وکالت و ولايت و ويژگيهاي مناصب ولايي و مصاديق آن بيان شده است. بخش دوم، مباني و اصول نظري تصدي مناصب ولايي از ديدگاه اسلام را در سه فصل، با عناوين مباني هستيشناختي، مباني انسانشناختي و مباني ارزششناختي بيان کرده، و بخش سوم و پاياني دلائل موافقان و مخالفان تصدي مناصب ولايي را مطرح، و بهتفصيل بررسي و نقد کرده و ديدگاه مقبول در اين مسئله را با دلائل و شواهد تبيين کرده است.
.
احمد طاهرينيا متولد سال 1341 در شهرستان آران و بيدگل و داراي مدرک حوزوي سطح چهار در فقه و اصول و مدرك كارشناسي ارشد تخصصی تفسير و علوم قرآن است. آثار نویسنده در حوزة زنان و ادبيات قرآن است. از آثار وی میتوان به این موارد اشاره کرد: 1. جستاري در هستيشناسي زن (مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني;)؛ 2. پژوهشي در حضانت کودک (مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني;)؛ 3. حضور زن در عرصه اجتماعي و اقتصادي از ديدگاه قرآن (مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني;)؛ 4. نقش علوم ادبي در تفسير قرآن (مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني;)؛ 5. کابرد ادبيات عرب در قرائت و تفسير قرآن (انتشارات جمال) همچنین بیش از 15 مقاله در مجلات علمیـ پژوهشی، علمیـ ترويجي، و همایشهای ملی و بینالمللی از وی نشر یافته است
براي مشاهده صفحه شخصي ايشان اينجا كليك كنيد.
مقدمۀ معاونت پژوهش پيشگفتار مقدمه بخش اول: مفاهيم و کليات
فصل اول: مفهومشناسي منصب ولايت وکالت حکم حق 1. تفاوت حق و حکم 2. حق و تکليف 3. حق و ولايت فصل دوم: مناصب ولايي و ويژگيهاي آن تعريف مناصب ولايي ويژگيهاي منصب ولايي 1. حق اختصاصي معصومان 2. نيازمندي به جعل و نصب 3. عهد و امانت الهي 4. وظيفه و تکليف، نه حق و بهرهمندي فصل سوم: مصاديق مناصب ولايي 1. حکومت و زمامداري 2. قضاوت 3. افتا يا مرجعيت تقليد الف) دلایل قائلان منصب بودن افتا اول. اختصاص داشتن به خدا و رسول دوم. ملازمت با تصرف در امور ديگران سوم. تعيين مفتي از جانب امامان معصوم ب) دلایل قائلان به منصب نبودن افتا اول. واقعيت علمي بودن افتا دوم. سيرۀ عقلا در رجوع غيرمتخصص به متخصص نتيجه 4. رياست جمهوري 5. وزارت 6. استانداري، فرمانداري 7. فرماندهي نظامي 8. امامت جمعه بخش دوم: مباني و اصول تصدي مناصب ولايي مقدمه فصل اول: مباني هستيشناختي 1. ولايت خداوند بر هستي 2. ولايت نداشتن انسان بر انسان فصل دوم: مباني انسانشناختي تفاوت زن و مرد 1. ضعف و قوت جسماني 2. ترس و شجاعت 3. عاطفه و خشونت 4. احساسات و تعقل فصل سوم: مباني ارزششناختي 1. حيا و عفت 2. تحجب و پوشيدگي 3. نقش محوري زنان در خانواده 4. اهميت خانهداري زنان بخش سوم: ديدگاه فقيهان و دلایل منع و جواز تصدي مناصب ولايي توسط زنان مقدمه فصل اول: ديدگاه فقيهان در زمامداري، قضاوت و افتای زنان ديدگاه اول: زمامداري زنان ديدگاه دوم: قضاوت زنان ديدگاه سوم: افتای زنان (مرجعيت تقليد) فصل دوم: دلایل منع و جواز مقدمه دلایل منع تصدي مناصب ولايي توسط زنان 1. دلایل قرآني الف) آيۀ قواميت ب) آيۀ درجه ج) آيۀ زيور د) آيۀ شهادت 2. دلایل روايي الف) روايات مطلق و عام گروه اول: روايات منعکنندۀ زنان از تدبير امور گروه دوم: روايات نهي از اطاعت از زنان گروه سوم: روايات مشورت نکردن با زنان ـ روايات نهي از مشورت با زنان ـ روايات امر به مشورت با زنان با هدف مخالفت با آنان ـ روايات امر به مشاوره با مردان گونۀ اول: رواياتي که متعلق امر به مشاوره در آنها عنوان «رجال» يا «رجل عاقل» است گونۀ دوم: رواياتي که متعلق امر به مشاوره در آنها عنوان «عاقل» است گونۀ سوم: روايات «العاقل من الرجال» گروه چهارم: روايات نفي رأي زنان ب) روايات خاص گروه اول: قضاوت زنان ـ روايات مشتمل بر عنوان رجل ـ روايات نفي قضاوت از زنان گروه دوم: زمامداري زنان ـ روايات نفي زمامداري زنان ـ روايات نفي امامت جماعت زنان جايز نبودن امام جماعت براي زنان جايز نبودن زمامداري براي زنان به دليل اولويت دلایل جواز تصدي مناصب ولايي برای زنان 1. دلایل قرآني الف) آيات امر به اقامۀ عدل و قسط ب) آيۀ بيانگر حکومت بلقيس ج) آيۀ مباهله د) آيات امر به قضاوت عادلانه هـ) آيۀ ذکر و) آيۀ نفر ز) آيۀ کتمان 2. دلایل روايي الف) روايات عام ب) روايات خاص اول. قضاوت زنان دوم. افتا (مرجعيت ديني) زنان 3. بنای عقلا 4. اصل استصحاب و برائت نتيجه ديدگاه مقبول و دلايل و شواهد آن مقدمه مقام اول: تصدي مناصب ولايي توسط زنان 1. اصل اولي در ولايت 2. عدم ولايت انسان بر انسان 3. دلایل و شواهد ممنوعيت تصدي مناصب ولايي براي زنان الف) دلایل نقلي اول. دلایل قرآني آيۀ قواميت آيۀ درجه دوم. دلایل روايي ـ نهي از اطاعت از زنان ـ مذمتِ واقع شدن تحت تدبير زنان ب) دلایل عقلي اول. اصل تنزل تدريجي دوم. فقدان مقتضي ج) مؤيدات و شواهد اول. عاطفي و احساسي بودن زنان دوم. لزوم حيا و تحجب براي زنان سوم. محوريت زن در خانواده چهارم. فقدان منصب ولايي براي زنان در اديان و شرايع مقام دوم: تصدي مناصب خاص توسط زنان 1. حکومت و زمامداري زنان 2. قضاوت زنان 3. افتا و مرجعيت زنان نتایج منابع الف) كتابها ب) مقالات ج) پاياننامهها د) پايگاههاي اطلاعرساني هـ) سخنرانیها نمایهها
خريد اينترنتي كتاب در Eshop.iki.ac.ir